Zorg-ICT Zorgen - Kritische blik op zorg-ICT

11 okt

LHV vrijwel buitenspel in recent ingedikte VZVZ-organisatie

In de organisatiestructuur van de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ), die het landelijk SchakelPunt(LSP) beheert, heeft recent een ingrijpende wijziging plaatsgevonden. Antoon Kuypers, tot voor kort voorzitter en lid van de Raad van Bestuur, maakte bekend, dat de governance fors gewijzigd was om VZVZ slagvaardiger te maken. Bij het bekijken van de wijzigingen valt voor een geoefend oog meteen op dat de Landelijk HuisartsenVereniging(LHV) in die wijzigingen min of meer buitenspel is komen te staan. Dit is opmerkelijk, omdat de LHV in de door VWS eind 2011 geregisseerde private overname van het LSP één van de founding fathers was. Vier koepelorganisaties van zorgaanbieders, met steun van Patiëntenfederatie Nederland stonden aan de wieg van VZVZ. Dit zijn de koepels van huisartsen (LHV), huisartsenposten (InEen), apotheken (KNMP) en ziekenhuizen (NVZ). Uitsluitend kijkend naar de berichtgeving van VZVZ lijkt het te gaan om een efficiencyslag die men wil maken. Er zitten mijns inziens ook andere, namelijk financiële en strategische, belangen achter.

Lees verder →

09 okt

Autoriteit Persoonsgegevens ontloopt stelselmatig verantwoordelijkheid

Recent, op 6 september 2018, verscheen in het NRC-Handelsblad een artikel van Liza van Lonkhuyzen met als kop: “Raad van State: burger in de knel door digitale overheid”. Het betrof een ongevraagd advies van de Raad van State over hoe de overheid met de data van burgers omgaat. Op de wijze waarop de toezichthouder van diezelfde overheid op het uitwisselen van gegevens van burgers, de Autoriteit Persoonsgegevens(AP), opereert, is helaas ook het nodige aan te merken. Zij blijkt nogal eens haar verantwoordelijkheid te ontlopen. Medische gegevens zijn bijzondere persoonsgegevens waarmee men zeer zorgvuldig moet omgaan , zeker bij uitwisseling met behulp van een datanetwerk. Het Landelijk SchakelPunt(LSP), waarmee medische gegevens opvraagbaar zijn bij de bron, is zo’n netwerk. Voor het opvraagbaar maken is een goed geïnformeerde toestemming van de burger noodzakelijk. Als die toestemming ten onrechte genoteerd is en door de burger gesignaleerd en ongedaan gemaakt is, dan doet de AP daar vervolgens na melding niets mee.

Lees verder →

05 okt

Peperdure VBHC-masterclasses voor zorgbestuurders en entourage

Value Bases HealthCare(VBHC), in Nederland waarde gedreven zorg genoemd, is een hot item vandaag de dag. Het is de nieuwe religie binnen het management in de gezondheidszorg op basis van het gedachtengoed van Michael Porter. Het evangelie wordt op cursussen en symposia door een keur aan organisaties verkondigd, waarbij de voorgangers veelal uit de rijen van organisatieadviseurs komen. Dat soort cursussen voor leidinggevenden en stafleden in de zorg blijken nooit goedkoop te zijn. Zo organiseert het uitgeversconcern Bohn Stafleu van Loghum(BSL) als onderdeel van het Springer concern middels haar online magazine Skipr een serie van zeven masterclasses over VBHC voor 2660 euro. De doelgroep is heel specifiek het topsegment van zorginstellingen, directeuren, leden van raad van bestuur, adviseurs, ICT-ers. Het probleem met de VBHC is dat die bij het meten van de zogeheten “waarde” zeer sterk leunt op het verzamelen van data in de zorg. Data die men verzamelt om “kwaliteit” mee te meten. Die één op één relatie tussen data en kwaliteit is er niet altijd. Het is een illusie om te denken dat kwaliteit voornamelijk met verzamelde data te kwantificeren is. Bovendien legt het vastleggen en verzamelen van de gewenste data een enorme logistiek druk op de zorgmedewerkers naast het primaire proces: de zorg. In een tijd waarin medewerkers o.a. via de beweging “Het Roer Moet Om” en het actieprogramma “Ontregel de zorg” roepen om minder regeldruk is de VHBC een tegenstrijdige beweging.

Lees verder →

02 okt

Vreemde uitwassen van Brits PREVENT-contraradicalisering-programma in de zorg

Op 31 juli 2017 publiceerde ik op dit medium een artikel getiteld “Contraterrorisme m.b.v. gezondheidszorg. Verwerpelijke MEDINT in de NHS”. Het ging over het Prevent-programma dat bedoeld is om geradicaliseerde personen vroegtijdig op te sporen. Dat is in 2011 opgezet door het Home Office, het ministerie van binnenlandse zaken van het Verenigd Koninkrijk, om tekenen van radicalisering vroegtijdig te signaleren. In 2015 stelde het Home Office het programma verplicht voor zorgverleners. Saillant detail is trouwens dat onder het programma de handtekening van de huidige premier Theresa May staat. Zorgaanbieders moeten in dat kader tekenen van radicalisering bij patiënten, maar ook bij collegae melden aan speciale vertegenwoordigers van het ministerie. In de loop van dit jaar verschenen wat publicaties over de uitwassen van dit programma, dat op zich al zeer discutabel is. Zelfs hospices, waar terminale patiënten hun laatste tijd doorbrengen, en van afdelingen met dementerende patiënten blijken onderdeel te moeten zijn van dit programma. Zelfs kinderdagverblijven blijken er al onder te vallen.

Lees verder →

27 sep

Bizar conflict LUMC-Chipsoft toont wurggreep door zorg-ICT-leverancier

Op de website van het online magazine Zorgvisie stond op 25 september 2018 een opmerkelijk artikel: “LUMC beklaagt zich bij Inspectie over Chipsoft” . Daarin vertelt de bestuursvoorzitter, Willy Spaan, van het Leids Universitair Medisch Centrum(LUMC) over de klacht die door het bestuur ingediend is bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd(IGJ). Die gaat over een in de ogen van het LUMC onveilige update van het ziekenhuisinformatiesysteem(ZIS) van Chipsoft. Volgens het LUMC maakt Chipsoft gebruik van een dominante marktpositie om een update af te dwingen. Die leidt in de ogen van de veiligheidsexperts en specialisten van het LUMC tot onveilige zorg. Het bestuur vindt dit onacceptabel. Het LUMC stelt dat het ministerie van VWS en de IGJ hun verantwoordelijkheid moeten nemen. De discussie met de IGJ loopt nog steeds en heeft blijkbaar nog geen definitieve stellingname van de IGJ opgeleverd. Het is een probleem dat eigenlijk alle ziekenhuizen met Chipsoft als ZIS raakt. Uit het artikel blijkt dat andere ziekenhuizen schoorvoetend overstag zijn gegaan, maar dat het LUMC de poot stijf hield. Wel ging het LUMC onder tijdsdruk akkoord met een aangepaste update. Dit roept toch wel veel vragen op over de veiligheid van zorg-ICT-systemen, in het bijzonder die in ziekenhuizen en de druk die een leverancier blijkbaar kan uitoefenen.

Lees verder →

25 sep

Een betrouwbare basisvoorziening is het LSP absoluut niet

Na een publicatie van de NOS op 16 september 2018 over het niet naadloos op elkaar aangesloten zijn van elektronische uitwisselsystemen voor medische gegevens was VZVZ er op 18 september als de kippen bij om te stellen dat het LSP voorziet in een basisbehoefte op dat gebied. Ik schreef er zeer recent over. De Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ) is verantwoordelijk voor en beheert het Landelijk SchakelPunt(LSP). Zoals zo vaak in het verleden doet VZVZ hier aan grootspraak, want er zitten behoorlijke beperkingen in het gebruik van het LSP. Daardoor is het niet altijd duidelijk is of de opgevraagde gegevens wel betrouwbaar genoeg en volledig zijn. In het recente verleden betoogde ik meermalen op deze website dat het LSP slechts een beperkte functionaliteit heeft en dat hetgeen wat getoond wordt bij opvraag van gegevens niet volledig en betrouwbaar genoeg is om volledig op te varen. Zo wil nog steeds slechts één derde van de Nederlanders de gegevens die opgeslagen zijn bij de huisarts via het LSP doen delen. Twee derde van de Nederlanders wil de data van de apotheek, de medicatie data wel delen via het LSP, maar die zijn ook niet volledig . Lees verder →

21 sep

VBHC-evangelie gepredikt op een door zorgverzekeraars gekochte leerstoel

NRC-Handelsblad plaatste op 5 september 2018 een bijdrage van prof. dr. Edwin de Beurs in haar Opinie-katern. De kop van het stuk was: “Succes bij depressie is wel meetbaar”. Hij is hoogleraar Routine Outcome Monitoring(ROM) en benchmarken, aan de Universiteit Leiden. Hij schreef het artikel vanwege de ophef die ontstaan is doordat zorgverzekeraar Menzis een vorm van prestatiebekostiging wil invoeren bij de behandeling van depressie en angststoornissen. De Stichting Benchmark GGZ(SBG) betaalt de 0,4 fte leerstoel, die de Beurs sinds eind 2015 in Leiden bezet, zo meldt NRC. Weinigen realiseren zich dat SBG volledig gefinancierd wordt door de zorgverzekeraars, verenigd in Zorgverzekeraars Nederland. Het gaat met deze leerstoel om het onderzoeken en propageren van een thans duidelijk omstreden methodiek van “kwaliteitsbeoordeling”, die ROM-data gebruikt voor benchmarking en zorginkoop. Sinds het in de mode raken van de Value Based Health Care(VBHC), een managementfilosofie gebaseerd op het gedachtengoed van de Amerikaan Michael Porter maken, is deze filosofie ook bij SBG en haar leerstoel in Leiden duidelijk in beeld. Deze VBHC leunt volledig op het met data uit de zorg meten van resultaten om daarmee bereikte “waarde” te kwantificeren. Lees verder →

18 sep

NOS toont weerbarstigheid van elkaar breien van zorg-ICT-systemen

De NOS publiceerde op 16 september 2018 een nieuwsitem met de kop “Verpleegkundigen zijn faxen en overtikken van patiëntgegevens zat”. De strekking van het artikel is dat door gebrekkige elektronische berichtgeving tussen zorg-ICT-systemen het vaak onnodig veel tijd en moeite kost om allerlei patiëntgegevens over te typen vanuit fax, post etc. Daarbij gaat men er klakkeloos vanuit dat het relatief eenvoudig is om zorg-ICT-systemen aan elkaar te breien en met elkaar te laten communiceren. Helaas is die kritiek op de gebrekkige elektronische berichtgeving gebaseerd op jarenlange overdreven en voorbarige publiciteit vanuit het ministerie van VWS en haar aanhangers. Daardoor heeft zich bij de bevolking en bij werkers in het veld die niet op de hoogte zijn van de weerbarstigheid van de materie de mening postgevat dat alles wat men met zorgcommunicatie maar zou willen, ook uitvoerbaar is. Men moet echter bedenken, dat de beperkte mogelijkheden thans, niet zozeer te wijten zijn aan “triviale” kwesties als privacy, of aan onwil van groepen zorgaanbieders of leveranciers, maar aan hardnekkige automatiseringsproblemen. Problemen die het gevolg zijn van het koppelen van zeer diverse systemen. De onwil-/privacy-ondertoon was helaas in het item van de NOS zeer duidelijk terug te vinden.

Lees verder →

14 sep

Kabinet presenteert wetsontwerpen die strijdig zijn met Grondwet

In de zomer van 2018 heeft het kabinet een tweetal wetsontwerpen gelanceerd die strijdig zijn met de grondwettelijke rechten. Het gaat om de Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden(WGS) en de Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg(Wbsrz). Deze wetsontwerpen grijpen evenals de in 2014 door de overheid ingevoerde Systeem Risico Indexatie(Syri) door een wijziging van de wet SUWI(Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen) diep in het bestaan van de burger in. Als grote gemene deler hebben de drie genoemde wetten gemeen dat zij zeer ver doordringen in de persoonlijke levenssfeer van burgers door het opzetten van, het onderling vergelijken en bewerken van databases met behulp van big-data-analyse-technieken. Dat alles met het doel om tot profilering over te gaan. De wetten hebben ook gemeen dat er geen notificatieplicht in opgenomen is om geïncludeerde burgers in kennis te stellen van het delen van bronbestanden, de verwerking van hun gegevens en opname in enig profileringsbestand. Ook ontbreekt een afdoend correctierecht van de burger. Het gaat in dezen om digitale burgerrechten die de overheid schendt. Daarmee zet het kabinet de verhouding staat-burger op scherp. Lees verder →

12 sep

Elkerliek ziekenhuis heeft geen kaas gegeten van opt-in-toestemmingen vragen

Het Elkerliek-ziekenhuis, gevestigd in Deurne, Gemert en Helmond, maakt een potje op haar website van het vragen van toestemming aan patiënten om medische informatie elektronisch te doen delen. In eerste instantie licht men de patiënten voor dat er met toestemming data uitgewisseld kunnen worden, maar niet dat het over twee verschillende systemen gaat. Via een elektronische folder, aanklikbaar op die website, blijkt dan dat er sprake is van uitwisseling via het LSP en een XDS-structuur. LSP staat voor het Landelijk SchakelPunt en XDS staat voor Cross-Platform Document Sharing). Op een webpagina met veel gestelde vragen gaat men nog een keer in op het toestemming vragen. En daar wordt het er niet duidelijker op. Complicerend daarbij is ook dat de reikwijdte van het LSP en XDS ook sterk verschillen.

Lees verder →