Zorg-ICT Zorgen - Kritische blik op zorg-ICT

19 jul

In hoeverre zitten Nederlandse zorgdata in schaduwdatabase Cosmos van Epic?

Op de website van het NRC-Handelsblad verscheen op 17 juli 2019 een openhartig artikel van een gynaecoloog in opleiding aan het Amsterdam UMC, Sabra Dahhan. De papieren versie verscheen een dag later. In dit artikel kaart zij de verzameling van zorgdata aan door Epic, leverancier van Ziekenhuis InformatieSystemen(ZIS-sen) in een grote schaduwdatabase, Cosmos, genaamd, in de Verenigde Staten. Naast aandacht ervoor kaart zij ook de discrepantie aan die bestaat tussen het gebruik van deze data door Epic en het gebruik van zorgdata door Nederlandse wetenschappelijk onderzoekers. Het is een zeer moedige poging om dit onderwerp in de media bespreekbaar te maken. Moedig, ook in juridische zin, omdat het voor zorgmedewerkers die in een ziekenhuis werken waar Epic als ZIS gebruikt wordt, eigenlijk niet goed mogelijk is om iets negatiefs te ventileren over dit systeem. Het heeft te maken met zwijgbepalingen(“gag-clauses”) in contracten tussen de leverancier en het ziekenhuis. Ik schreef hier enkele keren over, o.a. op 22 maart 2019. Lees verder →

17 jul

Makkelijk scoren voor verder lakse Autoriteit Persoonsgegevens bij Haga-ziekenhuis

Op 16 juli 2019 maakte de Autoriteit Persoonsgegevens(AP) bekend dat ze Het Haga-ziekenhuis in Den Haag een zeer hoge boete van 460.000 euro en een forse last onder dwangsom oplegde. Het besluit dateert van 18 juni 2019. Het gaat om de nasleep van een berucht datalek uit april 2018. Toen raakte bekend dat 85 ziekenhuismedewerkers onterecht het medische dossier van de “reality ster Barbie” ingezien hadden. Het kwam naar buiten door een tip via de klokkenluiderssite PubLeaks aan de tv-rubriek EenVandaag. Ik schreef er in 2018 drie keer over. (A, B, C). De AP kwam toen in actie en deed onderzoek bij het Haga-ziekenhuis. Eigenlijk kon de AP het zich niet permitteren om geen onderzoek te doen en geen maatregelen af te kondigen vanwege de forse publiciteit rond deze gebeurtenis. Bij de AP lopen meerdere zaken waarbij sprake is van schending van de privacyrechten van burger in de zorg waar de AP geen beslissing neemt en/of onderzoek op de lange baan schuift.

Lees verder →

15 jul

Stroperige beleidsvoornemens VWS in brief over elektronische gegevensuitwisseling zorg

Grote woorden gebruikt minister Bruno Bruins voor medische zorg in zijn brieven aan de Tweede Kamer over elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Versnellen, verplichten, de regie nemen, een “roadmap”, prioritaire processen: het kan niet op. De eerste brief dateert van 20 december 2018, de tweede van 9 april 2019 en de derde verscheen 12 juli 2019. Het ademt allemaal daadkracht. Maar dat valt ondanks het stuwende woordgebruik op de keper beschouwd vies tegen. Favoriet in zijn woordgebruik is de eenheid van taal en de zorgbouwstenen. Die hebben hun echter hun eigen dynamiek waarbij de ontwikkeling van de bouwstenen vlotter lijkt te gaan dan de eenheid van taal. Als je goed leest wat hij in zijn meest recente brief schrijft, gaat het om stroperige initiatieven met een lange doorlooptijd. Hij komt met praktisch onhaalbare initiatieven en overdreven verwachtingen. Daarnaast blijkt hij zijn voornemen uit de vorige brief om de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg(Wabvpz) uit te kleden bij nader inzien toch niet door te zetten.

Lees verder →

11 jul

Ikazia ziekenhuis, zorgomleiding en VGZ. Overwegingen bij man-made-disaster

De afgelopen week houdt het initiatief van zorgverzekeraar VGZ om haar verzekerden naar andere ziekenhuizen dan het Ikazia-ziekenhuis in Rotterdam te verwijzen de gemoederen flink bezig. Het gaat halverwege het jaar al om een dreigende budgetoverschrijding ten gevolge van krappe zorginkoop. Over dit onderwerp was ik de afgelopen dagen in gesprek met huisarts en publicist op Twitter, Glenn Mitrasing, uit Heerhugowaard. We spraken hoe het allemaal zo, schijnbaar rechtmatig, kan gebeuren. Datgene wat VGZ nu doet, kan niet los gezien worden van de wijze waarop het Nederlandse zorgstelsel na 2006 is ingericht na het ingaan van de Zorgverzekeringswet(Zvw). Politiek en ambtenarij fietsen sindsdien dwars door een verzekering heen die in principe een particuliere verzekering is.

Lees verder →

08 jul

Congres over kwaliteit in GGZ en de enorme roze olifant in de kamer

Zaterdag 6 juli 2019 vond in Utrecht het door de VVAA gefaciliteerde en uitstekend georganiseerde congres: “Frisse kijk op kwaliteit in de GGZ” plaats. Initiatiefnemers waren prof. dr. Jim van Os en dr. Alan Ralston, beiden psychiater, samen met mr. Ab van Eldijk, voorzitter KDVP, en ervaringsdeskundigen Inge van de Kerkhof en Judica Berkelaar. De aanleiding voor het organiseren van deze grootschalige bijeenkomst was de onvrede met de huidige manier van verantwoorden. Op grond van niet-wetenschappelijk-bewezen methodieken en definities wordt er gekeken naar, en afgerekend op, geleverde zorg. In de geestelijke gezondheidszorg(GGZ) gaat het dan onder andere om het grootschalig, centraal verzamelen van score-lijsten die oorspronkelijk bedoeld zijn om de interactie patiënt-zorgverlener op dat decentrale niveau te evalueren. Ik heb het hier over de Routine Outcome Monitoring(ROM)-vragenlijsten. De hele dag werd gesproken over kwaliteit en kwaliteitsbeoordeling in de GGZ en hoe je die idealiter zou moeten vormgeven. Verrassend was dat het woord “ROM” slechts een enkele maal viel. En kwam het ter sprake dan meed men dit onderwerp razendsnel. Het was de grote roze olifant in de kamer.

Lees verder →

06 jul

Zorgomleiding eufemisme voor beperking vrije artsenkeuze door VGZ

Zorgverzekeraar VGZ vraagt op 1 juli 2019 via het internet aan huisartsen nieuwe patiënten naar andere ziekenhuizen dan het Ikazia-ziekenhuis te Rotterdam te verwijzen. Op 5 juli 2019 stuurde de manager Integrale Zorg van VGZ huisartsen in het adherentiegebied van het Ikazia-ziekenhuis in Rotterdam-Zuid een email met dezelfde strekking. Het budget dat het Ikazia-ziekenhuis ter beschikking heeft , is blijkbaar halverwege het jaar al bijna op. De zorgverzekeraar spreekt eufemistisch van een “zorgomleiding”. De facto is er gewoon sprake is van een beperking van de vrije artsenkeuze. Het argument dat VGZ gebruikt is dat in het hoofdlijnenakkoord medisch specialistische zorg 2019-2022 een maximale groei van 0,8 % van de uitgaven aan dat type zorg in 2019 is afgesproken. Nu dreigt een overschrijding. Bij de uitleg in de email staat vermeld dat de dreigende overschrijding in het Ikazia-ziekenhuis niet zo zeer zit in de toename van het aantal patiënten, maar vooral om de geleverde zorg per patiënt.

Lees verder →

05 jul

Interesse inlichtingendienst(en) in beven Merkel klassiek voorbeeld van MEDINT

De afgelopen weken was tot twee maal(A, B) toe het beven van Angela Merkel tijdens publieke gelegenheden een frequent nieuwsitem. Daarna verscheen in de internationale pers berichtgeving dat tenminste één bevriende westerse inlichtingendienst, een poging had gedaan achter de medische gegevens van de premier van Duitsland te komen. Het bericht was afkomstig van het Duitse blad Bild op 28 juni 2019 in het artikel “Die Jagd auf Merkels Krankenakte”. Veel buitenlandse nieuwsmedia namen het bericht over(C,D). De pogingen zouden tevergeefs zijn geweest. Haar medische data zijn volgens regeringsbronnen opgeslagen in een zwaar beveiligde militaire faciliteit. Het willen weten hoe het met de gezondheidstoestand van bevriende en niet bevriende staatshoofden/gezagsdragers valt onder het begrip MEDINT. Dat staat voor MEDical INTellligence. MEDINT kent meerdere onderdelen die ik in dit artikel nader zal toelichten. In schreef er al op 23 november 2015 op deze website een uitgebreid artikel over.

Lees verder →

03 jul

“Peer reviewed research” bij koppeling Fitbit aan Cardiogram app: 4x rommel blijft rommel

Sinds eind juni 2019 kan een klant de Cardiogram-app van Amerikaanse makelij niet alleen aan Apple-apparatuur(smartwatch, iPhone) koppelen, maar ook aan de fitness-tracker Fitbit. Het bedrijf Cardiogram pretendeert met wearables, zoals de smartwatch, op basis van registratie van de hartfrequentie meerdere ziekten te kunnen ontdekken bij dragers. Niet alleen hartritme-afwijkingen, maar ook het slaap-apneu-syndroom, hoge bloeddruk en suikerziekte. Op die beweringen is heel veel af te dingen. Over die samenwerking met de Apple smartwatch en de Fitbits staat op de website van Cardiogram een webpagina met de suggestieve kop Peer Reviewed Research. Duidelijk bedoeld om te imponeren, maar het gaat om een opsomming van zeer slordige , suggestieve wetenschap: “sloppy science”. De bedoeling van de koppeling met Fitbit is om een veel groter publiek te bereiken en zo een omvangrijker, maar laakbaar, verdienmodel te hebben met ongeruste zielen. Het feit dat gepubliceerde onderzoeken “peer reviewed” zijn zegt nog niet veel over de kwaliteit van het onderzoek. Tijdschriften met een zeer magere reputatie kunnen best wel artikelen door meerdere beoordelaars uit het veld hebben laten bekijken. Het enkele feit dat ze zo beoordeeld worden maakt de artikelen niet opeens zeer betrouwbaar.

Lees verder →

01 jul

Medtronic roept insulinepompen terug vanwege kwetsbaarheden

Op 28 juni 2019 berichtte het online magazine www.theregister.co.uk een bericht over zeer recent ontdekte elektronische kwetsbaarheden. Het artikel, genaamd “Scumbags can program vulnerable Medtronic insulin pumps over the air to murder diabetics – insecure kit recalled” beschrijft de terugroepactie van het Amerikaanse bedrijf Medtronic van bepaalde typen insulinepompjes. Die bleken kwetsbaar voor beïnvloeding met radio-frequente signalen. Potentiële aanvallers kunnen met speciale technische vaardigheden en dito uitrusting contactloos van een in de buurt zijnde insulinepomp de instellingen veranderen en daarmee de insuline-afgifte beïnvloeden. Het gaat om de MiniMed 508 en de MiniMed Paradigm pompen. De Minimed 620G, 630G, 640G en 670G hebben die kwetsbaarheden niet. Het bedrijf Medtronic heeft in de Verenigde Staten aan gebruikers aangeboden de kwetsbare typen om te ruilen tegen de MiniMed 670G. Voor de duidelijkheid zij opgemerkt dat cybersecurity-onderzoekers de kwetsbaarheden ontdekt hebben, maar dat er geen tekenen zijn dat daadwerkelijke kwaadwillige beïnvloeding heeft plaatsgevonden.

Lees verder →

28 jun

De subsidie voor de PGO’s die geen subsidie mocht heten

Op 25 juni 2019 stond een interessant artikel op de website www.gemeente.nu over het inkopen van zorg met de zogenaamde “open house”-methode. Gemeente.nu is een platform voor de lokale overheid en functioneert onder auspiciën van de Staatsdrukkerij en Uitgeverij bedrijf(SDu) Het artikel had als kop “Minister koopt zelf in via verguisde openhouse-methode”. Hierbij dient men zich te realiseren dat het gaat om een door minister van VWS, Hugo de Jonge, verguisde methode van zorginkoop. De kern van het artikel is dat deze minister zelf op 7 juni 2019 in een brief aan de Tweede kamer in een beschouwing de open-house-methode in de jeugdzorg “principieel kwestieus” noemt, maar zelf recent twee projecten ermee opgetuigd heeft. De journalist Richard Sandee, verbonden aan voornoemde website, stelt met verwondering vast dat de minister zelf iets doet wat hij lagere overheden, zoals de gemeenten, verwijt. Hij vraagt zich dan ook af waarom de genoemde methode in de twee projecten van VWS niet op bezwaren zou stuiten. Eén van die projecten is de financiering van de Persoonlijke Gezondheids-Omgevingen(PGO’s). Daarin kunnen patiënten vanaf 1 juli 2020 hun zorgdata opslaan die ze van hun zorgverleners elektronisch verkregen hebben. Na introductie in 2010 is er geen duidelijk verdienmodel voor. Dus greep het ministerie van VWS in met een financiële regeling die geen subsidie mocht heten.

Lees verder →