Inertie zorgfraudebestrijders in schril contrast met hun informatiepositie

inertieDe Algemene Rekenkamer publiceerde op 14 april 2022 het rapport “Een zorgelijk gebrek aan daadkracht”. Het is een ontluisterend verhaal over de inertie van alle organisaties die zich bezig houden met het bestrijden van zorgfraude. Al die organisaties/instituties die daarbij betrokken zijn blijken ruimschoots informatie over vermoede en/of bewezen zorgfraude uit te wisselen waarna qua handhaving nauwelijks iets gebeurt. Collegelid Ewout Irrgang van de Rekenkamer zegt het heel treffend in een interview met Zorgvisie. Er wordt voldoende vergaderd, papier geproduceerd en informatie over fraude uitgewisseld. Maar daarna worden bijna nooit vervolgstappen gezet”.

De conclusie van de Algemene Rekenkamer laat ook genadeloos zien dat er geen enkele noodzaak is voor het Wetsontwerp  bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg(Wbsrz). Dit wetsontwerp met nummer 35515 ligt in de week van 9 mei dit jaar voor ter plenaire behandeling in de Tweede Kamer. In de Wbsrz wil men nog meer informatie gaan uitwisselen.

Wbrsz 

Dit wetsontwerp kent een bewogen voorgeschiedenis. De eerste versie ervan leverde Hugo de Jonge als minister van VWS in begin 2019 de Big Brother Award op van Bits of Freedom. Dat was vanwege het geformuleerde voornemen om uitgebreid het medisch beroepsgeheim te schenden door het willen uitwisselen van medische data tussen allerlei instanties. VWS herzag het wetsontwerp na de internetconsultatieronde. Het bleef echter een wetsontwerp waar grote bezwaren tegen in te brengen zijn. Over het wetsontwerp schreef ik op deze website meerdere keren,(A ,B ,C ,D ,E ,F ,G )

Kenmerk van de Wbrsz is de opzet om op een nog grotere schaal als thans informatie te gaan uitwisselen tussen organisaties en instituties die zich met het bestrijden van zorgfraude bezig houden.

Oordeel Rekenkamer

In de samenvatting schrijft de Rekenkamer:

De conclusie van ons onderzoek is dat de bestrijding van zorgfraude in de praktijk niet of nauwelijks werkt; er is sprake van een zorgelijk gebrek aan daadkracht. Dat concluderen we omdat wij hebben gezien dat de gezamenlijke aanpak zelfs bij de sterkste signalen van zorgfraude weinig opleverde. 

In de meeste gevallen deden de organisaties die verenigd zijn in de Taskforce Integriteit Zorg (TIZ) onvoldoende om vast te stellen of er daadwerkelijk fraude werd gepleegd. Als de fraude wél werd aangetoond, leidde dit er meestal niet toe dat de fraudeur ermee stopte of zelfs ook maar aanmerkelijk werd gehinderd. In ons onderzoek zagen we dat organisaties onderling veel informatie over mogelijke fraude met elkaar uitwisselen. Mede doordat moet worden voldaan aan de juridische delingsgronden verloopt dat vaak moeizaam.”

Oordeel Rekenkamer(vervolg)

Maar een belangrijker hindernis is dat de TIZ-organisaties die zorgfraude bestrijden in onze casussen bijna nooit vervolgstappen zetten tot zinvolle actie. Individuele zorgverzekeraars en gemeenten zijn actiever maar missen de mogelijkheden om duurzaam in te grijpen. De beoogde en afgesproken ‘integrale aanpak’ komt niet uit de verf. Daarin gaat het om de afweging welke van de verschillende instrumenten of combinaties hiervan (civiel recht, bestuursrecht, strafrecht, et cetera) het beste kunnen worden ingezet om de fraude tegen te gaan. Het ontbreekt vooral aan regie en tijdige acties om fraude aan te tonen en interventies te doen. De organisaties werken niet goed met elkaar samen. Ze handelen meestal vanuit hun individuele rolopvatting en er is geen gezamenlijk perspectief. Daardoor laten ze nogal eens signalen of vermoedens van fraude lopen.”

Genadeloos

Bij het lezen van de het rapport val je van de ene verbazing in de andere. Diep treurig is dat een belangrijke toezichthouder, De Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) een enorme veeg uit de pan krijgt omdat ze meerdere mogelijkheden om in te grijpen bij aangedragen casussen niet benut. Ook valt een passage op waarin de Rekenkamer duidelijk maakt dat er soms diep wantrouwen ontstond tussen deelnemende partijen. Zo bleek het Informatie Knooppunt Zorgfraude(IKZ) gegevens die ze verkregen had van zorgverzekeraars op een onaanvaardbare manier gedeeld had met een gemeente. Resultaat was dat de zorgverzekeraars een tijdje geen informatie door leverden over zorgfraude aan het IKZ.

Incompetentie maakt nieuwe wet overbodig

Wat het rapport van de Algemene Rekenkamer zeer luid duidelijk maakt is dat er absoluut geen noodzaak is voor een nieuwe wet ter bestrijding van zorgfraude. De bestaande mogelijkheden gebruiken de huidige deelnemers aan het fraudeoverleg nauwelijks. Ondanks verzameling va informatie blijkt actie vaak uit te blijven. Men kan dus gerust stellen dat de huidige aanpak getuigt van verregaande incompetentie en een onwil tot handelen.

De Algemene Rekenkamer laat het subtiel weten in de titel van de webpagina waarop men het rapport presenteert: ”Aanpak zorgfraude is vooral vergaderen”

W.J. Jongejan, 19 april 2022

Afbeelding van Jacqueline Macou via Pixabay