Roep om open API’s ipv normeringsbureaucratie bij wet digitale zorgcommunicatie
Het ontwerp Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg(Wegiz) ligt nu als stuk 35824 bij de Tweede Kamer. Met dat wetsontwerp wil de minister voor de medische zorg, Tamara van Ark, regie gaan voeren over de digitale zorgcommunicatie. Nogal wat veldpartijen uit de zorg stuurden de afgelopen twee weken hun opmerkingen en vragen naar de Tweede Kamer en publiceerden persberichten. Ze deden met verschillende invalshoeken. Een groot aantal veldpartijen deden dat gemeenschappelijk. De Federatie Medisch Specialisten(FMS) deed dat alleen. De Landelijke Huisartsen Vereniging, Nederlands Huisartsen Genootschap, InEEN vormden een gelegenheidscombinatie met ACTIZ, De Nederlandse GGZ, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Federatie van universitaire medische Centra, RSO Nederland, Zorgverzekeraars Nederland, en VZVZ als verantwoordelijke voor het Landelijk SchakelPunt. Opvallend is dat de FMS in het commentaar geen andere IT-oplossingen aangeeft voor wat de minister in het wetsontwerp beoogt. De gelegenheidscombinatie doet dat wel en hun commentaar maakt dan ook een sterkere indruk.
Bureaucratie
De gelegenheidscombinatie van zorgkoepels uit terecht haar bezorgdheid voor de bureaucratische moloch die VWS met de Wegiz in hun ogen gaat creëren. Daarbij wijst men vooral op de op voorhand stroperige ontwikkeling van NEN-normen voor de digitale zorgdata-uitwisseling met een certificatie-traject nadien. Men stelt:
“Bij toename van het aantal onder de Wegiz verplicht gestelde gegevensuitwisselingen en NEN-normen wordt het risico steeds groter verstrikt te raken in de zelf gecreëerde bureaucratie. Daar komt bij dat certificeringskosten niet worden vergoed uit overheidsmiddelen, maar wel door de zorgaanbieders betaald moeten worden; deze komen dus ook gewoon uit gemeenschapsgeld, dat niet aan directe zorg kan worden besteed.”
Men stelt in de conclusie dat de Wegiz op onderdelen zeker zal helpen met het versnellen van de gegevensuitwisseling in de zorg, maar niet DE OPLOSSING is.
Roep om verplichte open API’s
Eerder publiceerden Jan Jacobs op het online magazine Smarthealth(15 april 2021) en ik op 28 april 2021 op deze website onafhankelijk zeer kritisch commentaar op de Wegiz. Met name ging het daarbij niet om door VWS bedachte regelgeving “over” de gegevensuitwisseling, maar om het “hoe” ervan. Daarbij gaat het erom dat VWS met de Wegiz zoveel uitvoeringzaken ter invulling aan de ICT-leveranciers overlaat dat op voorhand gesteld kan worden dat de Wegiz nimmer afdoende zal zijn.
De bovengenoemde gelegenheidscombinatie doet dan ook een dringend pleidooi om de regelgeving niet te doen stranden in NEN- en certificeringsbureaucratie. Men wijst op een geheel andere weg: namelijk het verplicht stellen van zogenaamde open- API’s. Application Programming Interfaces zorgen ervoor dat systemen met elkaar kunnen communiceren. Een API is een goed gedocumenteerde, gestandaardiseerde toegang (interface of koppelvlak) die specifieke functionaliteit voor andere toepassingen ontsluit. Zonder API’s zouden bijvoorbeeld de meeste apps op mobiele telefoons bijvoorbeeld niet werken.
API-koppeling
Met deze koppeling kunnen verschillende systemen met elkaar communiceren en gegevens uitwisselen. Dit is vergelijkbaar met een stekker en een stekkerdoos. Een stekkerdoos is het systeem of de software, de stekker de API. Als de stekker in de stekkerdoos past, kunnen ze met elkaar communiceren. Als iedereen zijn eigen stekker (API) maakt, past deze niet altijd in elke stekkerdoos. De gelegenheidscombinatie laat in haar brief aan de Kamerleden zien wat er kan gebeuren als VWS in de Algemene Maatregelen van Bestuur van de Wegiz enkel verwijst naar NEN-normen en niet naar gemeenschappelijke voorzieningen en open API’s.
Gevaren
Enerzijds bestaat dan het gevaar dat er geen open koppelvlak, maar een bedrijfsspecifiek koppelvlak blijft bestaan in de software van ICT-leveranciers. Ook zorgverleners die geen klant zijn kunnen daardoor als ze aan willen sluiten op het systeem van een andere zorgverlener die wel klant is gedwongen worden toch dat koppelvlak te gebruiken. Anderzijds kunnen softwareleveranciers dan blijven weigeren aan te sluiten bij gemeenschappelijke voorzieningen.
Verdienmodel
Het grote probleem is dat grote softwareleveranciers in de zorg een meer dan lonend verdienmodel hebben aan moeizame koppelingen tussen systemen. Elk koppelingsprobleem is meerwerk dat per probleem geld oplevert. Men zal dat verdienmodel niet gaarne willen verlaten.
Verkeerde vorm van regie
Overheid en ICT vormden nooit gelukkige huwelijkspartners en dat heeft tot veel ellende geleid. Wat we nu zien dat het ministerie van VWS onder de minister van grote woorden en kleine daden, Bruno Bruins, de regie zei te gaan nemen bij datacommunicatie in de zorg. Om vervolgens te zien dat zijn opvolgster Tamara van Ark die weg nog dieper inslaat.
Maar dat vervolgens het veld, dat er mee geacht moet te werken, constateert dat VWS een bureaucratisch gedrocht optuigt dat eerder remmend werkt. Triest, maar tekenend is dat het veld vervolgens met oplossingsrichtingen komt die wel aansluiten bij de dagelijkse gang van zaken.
W.J. Jongejan, 8 juni 2021
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Over het wetsontwerp Wegiz publiceerde ik ook op 1 juni 2021 op deze website.
Recente reacties