Singularity University: een bedrijf en zeker geen universiteit

graduation4metvraagteken

De laatste tijd, lees je, zeker door de enorme hype rond eHealth, steeds meer over mensen die lecturer zijn op de Singularity University(SU), alumnus zijn van de SU, betrokken zijn bij de Nederlandse vestiging van SU. Die heeft de naam Dutch Singularity Faculty. Waar gaat het eigenlijk om? Hebben we naast de bestaande academische instituties in ons land opeens een nieuwe? Niet is minder waar. De naam doet een echte universiteit, met echte faculteiten, vermoeden, maar het gaat hierbij gewoon om een commerciële instelling, die bedoeld is om technologische vooruitgang te bevorderen en uit te baten. Het bedrijf maakt gebruik van allerlei academische termen zonder dat het ook maar in de verte te vergelijken is met een echte universiteit. Het moeilijke van de naamgeving is dat mensen zonder enige academische opleiding er een academisch aura mee krijgen dat niet op enige universitaire opleiding gestoeld is. Wat is Singularity University nu eigenlijk?

Ontstaan

In 2008 werd SU opgericht door een tweetal wetenschappers met succesvolle uitvindingen die zich ook als futuristen profileren, Dr. Peter H. Diamandis and Dr. Ray Kurzweil. In 2012 veranderde de organisatie dat en sindsdien is het een “profit-organization”. Het wordt over het algemeen beschouwd als een denktank uit Silicon Valley en een “business incubator”, een bedrijf dat technologische start-ups mogelijke maakt, snel wil doen groeien. SU is opgezet als een bedrijf dus, met als doel:

“ to provide educational programs, innovative partnerships and a startup accelerator to help individuals, businesses, institutions, investors, NGOs and governments understand cutting-edge technologies, and how to utilize these technologies to positively impact billions of people” .

In de verste verte is het geen universiteit, maar een soort kennisinstituut dat tegen forse betaling congressen, lezingen en cursussen organiseert over technische onderwerpen. Grote bedrijven als Google, Nokia, LinkedIn, ook de NASA, ondersteunden de start financieel.

Singulariteit

Dat is in het algemeen een ongewoonheid, iets waar de normale regels of wetten niet meer geldig zijn of niet meer toegepast kunnen worden. Afgeleid van het Engelse woord ‘singular’ (=alleenstaand, afgezonderd). Het heeft een wiskundige betekenis waarin het een punt betekent waar een bepaalde relevante eigenschap van een wiskundig object niet is gedefinieerd. Daarnaast heeft het een natuurkundige betekenis waarbij in de kosmologie een punt gedefinieerd is met een oneindig klein volume en een oneindige grote dichtheid. De mede-oprichter Kurzweil hanteert een nog verder gaande uitleg van het begrip. Hij is een aanhanger van het transhumanisme. Als denkwijze bestaat die al sinds de Britse geneticus Haldene in 1923 de eerste gedachten formuleerde. In een recente uitleg van deze speculatieve filosofie probeert deze de door de natuur stelde grenzen van het menselijk bestaan te doorbreken. Aanhangers van deze filosofie beweren dat de mens is beland in het post-Darwin tijdperk en zijn evolutie in eigen hand kan gaan nemen. Transhumanisten onderschrijven over het algemeen de standpunten van het traditionele humanisme maar beogen wel het tot de uiterste grens te verkennen en zelfs te overstijgen. Zij propageren dat de mens zich fysiek zal en moet verbeteren of, naar analogie van computers en software, upgraden met technieken als nanotechnologie, genetische manipulatie en vergaande integratie van computertechniek in het menselijk lichaam. Kurzweil denkt dat het tempo van technologische innovatie aan het versnellen is en dat de komende vijftig jaar niet alleen radicale technologische vorderingen laat zien maar mogelijk ook een “technologische singulariteit”. Die zou dan de aard van het menselijk bestaan en de mens zelf fundamenteel veranderen. Deze filosofie heeft veel spirituele aanknopingspunten en trekken van een religie. Het gaat vooral om het geloof in een ongebreidelde technische vooruitgang, gepropageerd door ”zieners”. Soms doet het wel enigszins denken aan de Scientology-church, ook gebaseerd op science-fiction gedachten.

Nederlandse tak

In februari 2016 is in ons land een vestiging van de SU gestart, die koningin Maxima begin juni officieel opende. Het wordt de Dutch Singularity Faculty genoemd. Financieel wordt die tak van de SU hier gesteund door Deloitte, KPN, de Telegraaf Media Groep en Philips. Samenwerking is er met de Technische Universiteit Eindhoven, het ministerie van Economische Zaken, diverse gemeenten en het Radboud Medisch Centrum. Vermoedelijk gaat het bij de laatstgenoemde niet om het hele Radboud Medisch Centrum maar om het onderdeel ReShape Center, bemand door een achttal personen die zich bezighouden met het bekijken en promoten van eHealth. Het SU-bedrijf , want dat is het, organiseert in Nederland cursussen en evenementen en moet samenwerking tussen bedrijven en overheden stimuleren. Het NRC Handelsblad vermeldt dat de Nederlandse afdeling drijft op het organiseren van cursussen aan managers van bedrijven, waarvan de prijzen kunnen oplopen tot enkele duizenden euro’s per cursist. Ook moet het één succesvolle startup per jaar voortbrengen en schrijft het prijsvragen uit voor het ‘oplossen van wereldproblemen’. Het wereldwijd opererende SU-bedrijf maakt echter geen omzet- of winstcijfers bekend en onttrekt zich daarmee aan financiële controle en het overzicht van geldstromen.

Schijn

Een universiteit is een onderwijsinstelling in het hoger onderwijs die ingericht is om wetenschappelijk onderwijs te bieden en wetenschappelijk onderzoek te (doen) verrichten. Ze verzorgt academische opleidingen en verleent academische graden. Het commerciële bedrijf dat Singularity University is kan in de verste verte geen universiteit genoemd worden. Het vervelende is dat de naamgeving iets suggereert wat er helemaal niet is. Door de naam komt rond mensen die er bij betrokken zijn een aura van iets academisch te hangen zonder enig fundament. Men bedient zich van allerlei academische termen(faculteit, alumnus etc) zonder dat zulks berust op een echte academische achtergrond. Bij buitenstaanders blijft het woord universiteit hangen zonder dat men de betekenis ervan op waarde kan schatten. In gewoon Nederlands zou je het volksverlakkerij kunnen noemen.

W.J. Jongejan