Berichten

Raad van State verkoopt digitale overheid ongevraagd forse dreun

forse dreun

Op 31 augustus 2018 kwam de Afdeling Advisering van de Raad van State(RvS) ongevraagd met dertig pagina’s groot advies aan het kabinet over de effecten van de digitalisering voor de rechtsstatelijke verhoudingen. Zo vaak geeft de RvS geen ongevraagde adviezen, want het laatste dateert uit 2015. Ze wijst in het advies op bestaande knelpunten bij digitale overheidscommunicatie en bij wetgeving en geeft zij een aantal adviezen om die te verbeteren. Zij doet dat op een beschaafde wijze, die echter niets aan de verbeelding overlaat. De knelpunten die beschreven worden betreffen vaak zeer burger-onvriendelijke situaties die door de overheid in een poging om in het digitale tijdperk bij te blijven nogal mank zijn ingevoerd. In de adviezen die de RvS geeft zij meteen een opsomming van wetsontwerpen op landelijk en Europees die thans onder handen zijn, waar de adviezen al in ten uitvoer zouden moeten worden gebracht. Eén daarvan is het wetsontwerp Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden, dat ik twee keer hier besprak. Voor degenen die geen trek hebben om het hele rapport te lezen is er ook een persbericht van de RvS. De NRC berichtte er op 6 september over.

Lees meer

Cumulatief nadeel voor groepen in maatschappij door beoogde big-data-wet(WGS)

boos gezicht

Op 31 augustus 2018 schreef ik op deze website een artikel over het wetsontwerp Gegevensuitwisseling door Samenwerkingsverbanden, kortweg WGS. Hiermee wil de overheid een juridische basis creëren voor het grootschalig uitwisselen van data betreffende burgers tussen overheidsinstituties en private partijen. Met de bedoeling deze uitgewisselde data met artificial intelligence(AI) te verwerken en zo (risico)profielen te maken. Door het grootschalig en eigenlijk ongericht gebruiken van deze computertechnologie zal de overheid een sterke toename veroorzaken van sociale stratificatie met een ongelijke verhouding tussen maatschappelijke groepen als gevolg. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid(WRR) waarschuwde in april 2016 in de nota “Big data in een vrije en veilige samenleving” voor de grote nadelen en gevaren die verbonden zijn aan het gebruik van big-data-analyse in het publieke domein.

Lees meer

Aftrap juridische actie tegen risicoprofiling door Nederlandse overheid

kickoffOp vrijdagavond 19 januari 2018 organiseert het Platform Bescherming Burgerrechten in theater De Nieuwe Liefde in Amsterdam een avondvullende bijeenkomst over “profiling” door de overheid met behulp van het Systeem Risico Indicatie(SyRI). Die avond vindt de aftrap plaats van de rechtszaak tegen de Staat der Nederlanden vanwege het op grote schaal maken van risicoprofielen maken van haar burgers met SyRI. Het doel van dit systeem is in zichzelf al ongeëvenaard, omdat het niet beoogt om uitkerings-, belasting en arbeidsfraude vast te stellen, maar om de risico’s hierop in kaart te brengen. Met andere woorden, dit systeem voorziet in de mogelijkheid om risicoprofielen van niet-verdachte burgers te maken. Weinigen hebben weet van de omvang van het maken van deze risicoprofielen. De rechtszaak gaat gevoerd worden door het  Public Interest Litigation Project (PILP) en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten(NCJM) in samenwerking met het Platform Bescherming Burgerrechten. Deikwijs Advocaten zal in de rechtszaal acteren.  Het NCJM beoogt het strategisch procederen voor mensen- en burgerrechten in Nederland. De campagne van het Platform Bescherming Burgerrechten, die rond deze rechtszaak van start is gegaan, heeft de zeer toepasselijke titel: “Bij voorbaat verdacht” gekregen. Op dit moment staat een overleg met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gepland waarin de aangesloten partijen hun eisen omtrent SyRI op tafel leggen. Mocht daar geen gewenst resultaat uit komen, dan wordt de rechtszaak in gang gezet. Formeel is vanwege de rechtsgang een dergelijke stap noodzakelijk.

Lees meer

Ongewenste profiling in sociaal domein door gemeente Enschede met commerciële data

data

Op de website www.binnenlandsbestuur.nl staat op 24 juni een artikel genaamd: Enschede koopt commerciële data over burgers”. Het geeft een verrassende inkijk in de wijze waarop het gemeentebestuur sinds kort met commerciële data gegevens verzamelt over haar burgers, en probeert inzichten te krijgen over die burgers door het uitvoeren van “profiling”. Dat houdt in dit kader in: het verzamelen, analyseren en combineren van (persoons)gegevens met als doel burgers of groepen van burgers in te delen in een bepaalde categorie. De gemeente zegt dat nodig te hebben om inzicht te krijgen in de behoeften van haar burgers. De gemeente zegt als ondernemer te willen gaan denken en meer te willen weten over haar “klanten”, de burgers. Het lijkt erop dat marktdenken binnen de lokale overheid, in ieder geval in Enschede, zover de besluitvorming is gaan overheersen dat men met commercieel verkrijgbare data burgers verregaand in categorieën in wil delen. Vergoelijkend wordt gesteld dat het gaat om geanonimiseerde data, die het mogelijk maken om “slechts” op postcodeniveau profielen te maken.

Lees meer

Big Data, WRR, kabinet, onschuldpresumptie en de zorg

WRR

In april 2016 presenteerde de Wetenschappelijk Raard voor het Regeringsbeleid(WRR) een interessant rapport, genaamd “Big Data in een vrije en veilige samenleving” . Het 172 pagina’s tellende rapport kent ook een zeer leesbare samenvatting van 14 pagina’s.  De WRR constateert terecht dat Big Data-analyse naast kansen ook forse risico’s kent. Eén van de grootste zorgen is de inmenging in de persoonlijke levenssfeer. Het kabinetsantwoord volgde op 11 november 2016, waarin eerst de conclusies van de WRR beaamd worden, maar in de loop van het stuk steeds meer slagen om de arm genomen worden en ontkrachtende opmerkingen worden gemaakt over diezelfde standpunten met name als het gaat om transparantie. Eén van de zaken waarover de WRR en het kabinet fors van mening verschillen is de onschuldpresumptie (Latijn: praesumptio innocentiae). Dat  is een grondbeginsel van het strafrecht, dat bepaalt dat een ieder voor onschuldig dient te worden gehouden tot het tegendeel is bewezen. De onschuldpresumptie wordt ook uitdrukkelijk vermeld in artikel 6, lid 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens: Het begrip “onschuldpresumtie “ is ook vertaalbaar naar de zorg. Op dat onderwerp ga ik hieronder verder in.

Lees meer